Suriye Vatandaşlığı
Öncelikle bilmeniz gerekir ki herhangi bir ülkenin vatandaşlığını almak her kişinin kendi özgürlüğünde olan bir seçimidir. Ülkelerin istekleri ve beklentileri yerine getirildiğinde veya zorunlu sebepler ortaya çıktığında bu haktan yararlanabilirsiniz. Suriye vatandaşı olmak istiyorum, Nasıl Suriye vatandaşı olabilirim? diyenler için hazırladığımız yazımızda Suriye’den vatandaşlık almak için gereken şartlar ve atmanız gereken adımlara yer verilmiştir.
Suriye’de yaşayan yabancı uyruklu göçmenlerin Suriye vatandaşlığına geçişlerini düzenleyen Suriye Vatandaşlık Yasası bulunmaktadır. Suriye’ye geliş nedeni, oturma süresi veya oturma izni statüsü gibi kriterler yabancı uyruklu göçmenin Suriye vatandaşlığına geçiş sürecinde belirleyicidir.
Suriye
Suriye ya da resmî adıyla Suriye Arap Cumhuriyeti, (El-Cumhuriyyetü’l-Arabiyyetü’s-Suriyye) Orta Doğu’da Lübnan, İsrail, Ürdün, Irak ve Türkiye ile komşu bir ülkedir. Akdeniz’e kıyısı vardır. Başkenti ve en büyük şehri Şam’dır. Suriye’nin toplam nüfusu resmi verilere göre 2017’de 18,27 milyon kişiydi. Halep, Lazkiye, Humus diğer büyük şehirleridir.
1963’ten beri ülke Baas Partisi tarafından yönetilmektedir; devletin başında 1970’ten beri Esad ailesinden biri olmuştur. Suriye’nin şimdiki devlet başkanı, ülkeyi 1970’ten öldüğü 2000 yılına kadar yöneten Hafız Esad’in oğlu Beşar Esad‘dır. 2011 yılının Mart ayında Ortadoğu’da yaşanan dalgalanmalardan etkilenerek sokağa dökülen halk gösteriler düzenledi. Halkın reform istemesi ve onlarca kişinin ölümü sonucunda Muhammed Naci el-Otari’nin başbakanlık görevinde olduğu hükümet 29 Mart 2011 tarihinde istifa etti. Muhammed Naci el-Otari, hükümet kurulana kadar Beşar Esad tarafından geçici olarak başbakan olarak atandı. Aynı gün başkent Şam başta olmak üzere pek çok şehirde on binlerce kişi hükumet yanlısı gösteriler düzenledi.
Suriye’de İklim / Hava Durumu
Suriyede çöl iklimi’ nin hakimiyeti çok belirgindir. Sahil bölgelerinde Haziran ve Ağustos ayları arasındaki dönemde yaşanan Yaz mevsimi kuru ve sıcak geçerken, kış mevsimi ılık ve yağışlı geçer.
Eyaletler / Bölgeler / Şehirler
14 bölgeden oluşmaktadır.
En büyük ve gelişmiş şehir Şam’dır. Suriye’nin en modern ve kalabalık şehri olan Şam, 402 yıl boyunca Osmanlı hakimiyetinde kaldı. 1920 ve 1946 yılları arasında ise Fransız mandası altına giren şehir, günümüzde modern dünyayla bütünleşen yapısı sayesinde, Suriyeliler’in nefes aldığı bir bölge haline dönüştü. Şehirde görülecek turistik yerler arasında; Hicaz Tren İstasyonu, Hamidiye Çarşısı, Emevi Camisi, Süleymaniye Külliyesi ve Şam Milli Müzesi bulunuyor.
Diğer önemli şehirleri Halep (Birbirinden leziz mezeleri ve yemekleriyle gönülleri fetheden Halep, Şam’dan sonra Suriye’nin en büyük ve en önemli ikinci şehri konumunda. İsmi, Arapça’da “süt veren” anlamına gelen bu şehir için “Doğunun Kraliçesi” unvanı da kullanılıyor. Halep’e hava sıcaklıklarının yükseldiği yaz ayları yerine bahar aylarında yolculuk yapılması daha avantajlı olabilir), Humus (Suriye iç savaşında en ağır hasarı alan şehirlerden biri de ülkenin tam merkezinde yer alan Humus şehri oldu. Savaş öncesi dönemde ülkenin kalbi olarak nitelendirilen Humus’un eski şehir bölgesi viran hale gelse de Yeni Humus bölgesinde yaşam hala devam ediyor.), Hama (Suriye’nin orta-batı kesiminde, Asi Nehri üzerinde yer alan Hama şehrinde, yaklaşık 300 bin kişi yaşıyor. İsminin Arapça karşılığı ‘hisar’ olan bu şehir, günümüzde benzerine rastlanmayan ve türünde dünyanın en eskisi olarak kabul edilen su değirmenlerinden ötürü Medinet-ün-Nevair (Su dolabı şehri) olarak da anılıyor. Toplam 32 tane olan su değirmenlerinin birçoğu günümüzde de kullanılmaya devam ediyor), Lazkiye’dir (Hatay’a yaklaşık 80 kilometre mesafede bulunan Lazkiye, 500 bin nüfuslu bir liman şehri. Nüfusunun neredeyse beşte biri Suriyeli Türkler’den oluşan bu şehirde, Türkçe bilen çok sayıda insanla karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle Arapça bilmeseniz bile endişe etmenize gerek yok. Milattan Önce 2. yüzyılda inşa edilen bu şehirde, deniz kenarında yürüyüş yapabilir ya da Ugarit Antik Kenti ve Selahaddin Kalesi gibi turistik yerleri ziyaret edebilirsiniz.).
- Al Hasakah,
- Al Ladhiqiyah,
- Al Qunaytirah,
- Ar Raqqah,
- As Suwayda’,
- Dar’a,
- Dayr az Zawr,
- Dimashq,
- Halab,
- Hamah,
- Hims,
- Idlib,
- Rif Dimashq,
- Tartus
Suriye’de Din
Nüfusun çoğunluğu Sünni Müslümanlardan oluşmaktadır (%74). Alevi, Şii ve diğer Müslüman mezhepler (%16), Hıristiyan (%10) ve Museviler dini çeşitliliğin karakterleridir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler / Önemli Bilgiler
Mart 2011’de Ortadoğu‘da başlayan rejim karşıtı gösterilerden nasibini alan Suriye’de, Nisan sonuna doğru özellikle Deira kentinde şiddetini arttıran ayaklanmalar ve buna hükümetin karşılık vermesi sonucu Ülke iç savaşa doğru sürüklenmektedir. Bölgedeki karışıklıklar dolayısıyla bazı tur firmaları Suriye turlarını iptal etmiştir. Suriye’den Türkiye’ye Mayıs başında ilk mülteciler gelmiştir.
Suriye Vizesi
Umuma Mahsus Pasaport hamilleri her altı ay içinde ilk giriş tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde doksan (90) gün ikametli seyahatlerinde vizeden muaftır.
Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport hamilleri her altı ay içinde ilk giriş tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde doksan (90) gün ikametli seyahatlerinde vizeden muaftır.
Suriye uyruk yasası
Suriye Vatandaşlığı Kanunu, 1969 yılında, 276 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yürürlüğe girmiştir. Yasanın İngilizce metni tam burada çevrimiçi olarak bulunabilir. Aşağıda, Suriyeli mültecilerin muhtemel vatandaşlık problemlerini anlamakla ilgili olan Suriye vatandaşlığının kazanılması ve kaybedilmesi ile ilgili ana kuralların bir özeti bulunmaktadır.
Bir insan Suriye vatandaşlığını nasıl kazanabilir?
Ebeveynler aracılığıyla: Yasa ağırlıklı olarak babalık jus sanguinis’e dayanmaktadır: Bu, bir Suriyeli varsa, doğdukları yerde, bir kişinin Suriye olacağı anlamına gelir. Suriyeli bir annenin doğumu otomatik olarak vatandaşlık vermez, ancak çocuk Suriye’de doğar ve babası bilinmiyorsa, yasa vatandaşlığın anneden geçmesine izin verir. Ancak, bu hüküm her zaman pratikte uygulanmamaktadır. Yurtdışında doğduğunda, bir birey ancak babaları Suriye ise Suriye olacaktır.
Suriye’de doğanlar ve Vatansızlık: Suriye vatandaşlık yasası, doğumda vatansızlığa karşı bir güvenceye sahiptir; böylelikle bir kurucu (terkedilmiş bir bebek), Suriye’de vatansız ebeveynler için doğan bir çocuk veya Suriye’de doğan başka bir millet edinmeyen bir çocuk Suriye’ye kabul edilmelidir. 276 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 (C) ve 3 (D) Maddeleri. Ancak, doğumda vatansızlığa karşı bu korumalar sistematik olarak uygulanmamaktadır. Ayrıca, bu hüküm yalnızca Suriye’de doğan çocuklar için geçerlidir ve dolayısıyla ev sahibi ülkelerde doğan Suriye’den gelen mültecilerin çocukları için açıkça uygulanmaz.
Vatandaşlığa Geçiş Yoluyla: Suriye vatandaşlığını elde etmenin bir başka yolu da vatandaşlığa geçme yoludur. 5 yıldan fazla bir süredir ülkede ikamet eden ve bir dizi başka şartı yerine getiren vatandaş olmayanlar (Birey başka bir Arap ülkesinden ise farklı şartlar vardır), örneğin Arapça’yı akıcı bir şekilde konuşabilmek ve okuyabilmek, vatandaşlığa başvurmak için başvurabilir. Suriyeli bir erkekle evlenen Suriyeli olmayan bir kadın bu evlilik temelinde vatandaşlığa geçebilir. Diğer Arap ülkelerinin vatandaşları kolaylaştırılmış vatandaşlıktan (yani vatandaşlığa kabul edilme kriterlerinin birinden feragat etme) faydalanmaktadır. Mevzuat çifte vatandaşlığa izin verir, böylece bir kişi hem Suriye hem de başka bir ülkenin vatandaşı olabilir.
Bir insan Suriye vatandaşlığını nasıl kaybedebilir?
Suriye vatandaşlığı yasası, bir vatandaşın Suriye vatandaşlığını gönüllü olarak terk etmesine izin verir, ancak yalnızca farklı bir vatandaşlık edindikten sonra. Yasa ayrıca, bir kişinin uyrukluğundan çıkarılabileceği yedi kriter ortaya koyuyor. Örneğin, başka bir Devletin askerlik hizmetine katılmak veya Suriye ile savaş halinde olan bir Devlette ikamet etmek. Bu nedenle, Suriye Devleti bir vatandaşı dengesizleştirmek için önemli takdir yetkisine sahiptir ve bu yetkiler bireysel vatansızlıktan çıksa bile uygulanabilir.
Suriye Vatandaşlık Yasasının yerinden etme bağlamında ne gibi etkileri vardır?
Şu anda yerlerinden edilmiş birçok Suriyeli ile, bir çocuğun babasının Suriye olduğu tespit edilemeyecek birçok durum var: evlilik kayıtlı değil; evlilik belgeleri kaybedilmiş olabilir; babalar ölebilir, kaybolabilir veya üçüncü ülkelere taşınmış olabilir; veya nerede oldukları veya kimlikleri bilinmiyor olabilir. Bu faktörlerden bir veya daha fazlasının bir kombinasyonu, bir çocuğun babasının Suriyeli olduğuna dair yasal veya fiziksel bir kanıt olmadığı anlamına gelebilir. Bazı komşu ülkelerde bir çocuk, babanın kimliğinin yasal kanıtı olmadan kaydedilemez. Tüm ülkelerde, mülteci bir anne çocuğunun babasının Suriye olduğunu kanıtlayamadığında, Suriye vatandaşlık kanunlarında ayrımcılık yapmak çocuğunu vatansızlık riskine sokar.
Suriye Vatandaşlığı Temel Bilgiler
Doğuştan vatandaşlık: Hayır
Soydan vatandaşlık: Baba Suriye vatandaşı olmalı; eğer baba bilinmiyorsa veya vatansızsa, anne Suriye vatandaşı olmalıdır.
Çifte vatandaşlık: Evet
Vatandaşlığa kabul için ikamet zorunluluğu: 5-10 yıl
Vatandaşlığa kabul yeterliliği şartı, başvuranın vatandaşlığa kabul edilmeden önce bir eyalette yaşamak zorunda kaldığı süreyi listeler. Ülkelerin çoğunda vatandaşlık, yasallaştırma sürecinin yasal süreci aracılığıyla edinilebilir. Vatandaşlığa geçme şartları devlete göre değişmekle birlikte genel olarak sabıka kaydı, iyi sağlık durumu, ekonomik bakımdan ve eyalette yetkili bir ikamet süresi içermemektedir. Bu zaman dilimi eyaletler arasında büyük ölçüde değişebilir ve vatandaşlığın kazanılmasını zorlaştırmak veya imkansız hale getirmek için sıklıkla kullanılır.
Suriye vatandaşlığı yasası
Bu yasa Suriye vatandaşlığının kazanılması, iletilmesi ve kaybedilmesini düzenleyen yasadır. Suriye vatandaşlığı, Suriye Cumhuriyeti vatandaşı olma statüsüdür ve doğum veya vatandaşlığa alınma ile elde edilebilir. Suriye vatandaşlığı babalık (baba) tarafından elde edilebilir. Bu nedenle, Suriye vatandaşlığı yalnızca babanın uyruğu ile belirlenirken, Suriye’de doğmuş olmak önemli değildir. Başka bir deyişle, doğuştan vatandaşlık kabul edilmemektedir, çünkü Suriye’de doğmak ulusal olma hakkını otomatik olarak vermez. Çoğu durumda, bireyleri, babası Suriye vatandaşı olduğu sürece Suriye’nin içinde veya dışında doğup doğmadıklarına bakılmaksızın Suriye vatandaşı olarak kabul edilir.
Suriyeli kadınlar milliyetlerini çocuklarına aktaramazlar. Suriyeli bir kadın yabancı bir koca ile evlenirse, çocukları Suriye’de doğup büyümüş olsalar bile Suriye vatandaşı olma iddiasında değildir. Yasal sonuç olarak bu kişilerin, kamu sektöründe çalışamamaları olan bir dizi engelle karşı karşıya kalmalarıdır. Aynı zamanda yabancıların Suriye’deki emlaklarına sahip olmaları daha zor ve daha kısıtlayıcıdır.
Suriye vatandaşlığı temel olarak birinin babasından elde edilmiş olsa da, Milliyet Yasasının tek özelliği bu değildir. Suriyeli bir babaya ek olarak, kişilerin Suriye vatandaşı olduğu kabul edilen başka durumlar da vardır. Bu istisnalar, Suriye’de Suriyeli bir anneden doğduğunda, ancak babalarının kim olduğunu belirleyemediğinde; Suriye’de bilinmeyen ebeveynleri veya bilinmeyen bir milliyeti olan veya aslında bir milliyeti olmayan ebeveynleri doğduğunda; Suriye’de doğdukları ve doğdukları zamanlarda ebeveynlerinden yabancı uyruk kazanma hakları olmadıkları zaman; ve Suriye kökenli olduklarında ancak başka bir millet edinmediklerinde uriye vatandaşı kabul edilirler.
Vatandaşlık Yasası ayrıca, Suriyelilere Suriye vatandaşlıklarını tek taraflı terk etme hakkı vermemesi bakımından da belirgindir. Yabancıların vatandaşlık edinmeleri durumunda ancak hükümetin rızasını aldıktan sonra Suriyelilerin bu haktan vazgeçmesine izin verilebilir. Ayrıca, devlet, bir ülkenin Suriye vatandaşlığını, ulusal güvenlik meseleleri gibi haklı bazı şartlar altında iptal etme hakkını saklı tutar.
Doğumla vatandaşlık, ebeveynlerin vatandaşlığına bakılmaksızın, Jus Soli olarak bilinen doğum yerine dayanarak vatandaşlık kazanılmasını açıklar.
Suriye’den farklı bir ülkede doğum ile vatandaşlık, yalnızca Jus Sanguinis’in prensibine dayanarak vatandaşlık kazanılmasını veya en az bir ebeveynin Suriye devlet vatandaşı olduğu ve devletin toprak sınırları dahilinde doğmadığı durumlarda vatandaşlığa geçişini tanımlar. Ülkelerin çoğu bu uygulamaya bağlıdır. Bazı durumlarda, vatandaşlık yalnızca baba ya da anneden geçer.
Çifte Suriye Vatandaşlığı Edinme
Tanınan çifte vatandaşlık, bir devletin vatandaşı aynı anda başka bir ülkede vatandaşlığı tutmasına izin verip vermediğini gösterir. Pek çok ülke çifte vatandaşlığa izin vermez ve başka bir ülkedeki gönüllü vatandaşlık kazanımı vatandaşlığın iptali için temel oluşturur. Çifte vatandaşlığa sahip olmak, bir bireyi yasal olarak birden fazla devlet için zorunlu kılar ve orijinal vatandaşlık ülke dışındaki vatandaşlara verilen normal konsolosluk korumalarını reddedebilir.
Suriye çifte vatandaşlığa izin veriyor, ancak bir kişinin vatandaşlığı Suriye ise, o zaman Suriye yasalarına karşı tamamen sorumludur.
Suriye vatandaşlığını edinmek için, başvuru sahibi aşağıdakileri sağlamalıdır:
1- Suriye veya Arap Dünyasına özel hizmetler ve katkılar teklif etmek.
2- Suriye’de en az 10 yıl ikamet etmiş olmak.
3- Arapça Konuşmak.
4- Altı aydan fazla bir süre hapis cezası almamış ve bulaşıcı veya bulaşıcı hastalıklar taşımamak.
Yukarıdaki tüm gereklilikleri yerine getirdikten sonra, Suriye İçişleri Bakanlığı, başvurana vatandaşlık verilmesi için bakanlığa bir öneride bulunur. Ardından Cumhurbaşkanı, başvurana Suriye vatandaşlığı veren bir kararname çıkarır.
✓ Suriye Devlet Portali : egov.sy/
✓ Suriye Dışişleri Bakanlığı : mofa.gov.sy/
✓ Suriye Baas Partisi : baath-party.org/
✓ Türk Vatandaşlığına geçiş durum sorgulama : vatan.nvi.gov.tr/moduller/basvuru/basvurudurumbilgi.aspx
✓ Türkiye E-Devlet Nüfus ve Vatandaşlık İşlemleri : turkiye.gov.tr/nufus-ve-vatandaslik-isleri-genel-mudurlugu
✓ Türk Vatandaşlığına geçiş işlemleri : www.nvi.gov.tr/hizmetlerimiz/vatandaslik-hizmetleri
