Azerice
Azerice, Azerbaycan Türkçesi ya da Azerbaycanca, Türk dillerinin Oğuz grubu içerisindedir ve Türk halklarından biri olan Azerilerin ana dilidir. Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesine en yakın dildir. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı’nda bulunan dil, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin resmî dilidir. Rusya’ya bağlı Dağıstan’ın ise resmî dilleri arasında yer alır.
Azerice Konuşulan Alan
Azerice, Azerbaycan’da 9.600.000[8], İran’da ise 12-18 milyon kişi tarafından konuşulan bir dildir. Irak Türkmenlerinin ağzı da Azericeye benzer. Azerbaycan’da 1991 yılı itibarıyla Azericeye uyarlanan Latin alfabesi yeniden kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye’de Ardahan, Kars, Iğdır[9] illerinde konuşulur.
Azerice Ağızları
Azerbaycan arazisinde dört ağız vardır:
Doğu ağzı — Kuba, Şamahı, Bakü, Muğan ve Lenkeran ağızları
Batı ağzı — Kazah, Karabağ, Gence ağızları
Kuzey ağzı — Şeki (Nuha) ve Zakatala-Kah ağızları
Güney ağzı — Nahçıvan, Culfa, Ordubad, Erivan ağızları
Ağızlar birbirinden fonetik özelliklerine göre ayrılırlar.
Azerbaycan Yazı Dili
Arap asıllı Türk alfabesinin kullanıldığı devirlerde Azerbaycan ve Osmanlı Türkçesi sahalarında kaleme alınan eserlerin imlasında büyük ortaklıklar söz konusu olmuştur. Çünkü Türkçenin eski devirlerinden gelen ve bu alfabede standartlaşan imla, doğu ve batı sahalarında aynı imla geleneğini gerektiriyordu.
19. asrın başlarından itibaren Ruslar, Kafkaslar ve Azerbaycan’ı istila etmeye başladılar. 18 Şubat 1828’de Ruslarla Kaçar Hanedanı arasında imzalanan Türkmençay Antlaşması gereğince Aras Nehri’nin kuzeyinde kalan Azerbaycan toprakları Ruslara bırakıldı. Azerice, 17. yüzyıldan sonra kendi mecrasında gelişimine devam etmişti. Rus egemenliğinden sonra, Osmanlı Türkçesi bölgesi ile olan irtibatların azalması ve zamanla bölgede oluşturulan devlet yapısı sonucunda yazı dili olarak Azerbaycan dili resmiyet kazandı.
Azerbaycan Vatandaşlığı için Dil Zorunluluğu
Azerbaycan vatandaşlığı talebinde bulunan ve bir an önce vatandaşlığa geçmek isteyenler dil zorunluluğunu yerine getirmelidir. Başvurunuzu yaptıktan sonra onay alırsanız bir sonraki basamağa geçebilirsiniz. Bir sonraki basamakta önemli olan dil yeterliliğinizdir. Kişi, gerekli belgeleri teslim ederken Azerbaycan dilini bildiğine dair belge teslim etmelidir. Komisyon tarafından yapılan mülakatlarda dili ve iletişim becerisini ortaya koymalıdır.
Azerbaycan Vatandaşlığı için Nereye Başvurulmalıdır?
Azerbaycan vatandaşı olmak ve gerekli bilgiyi edinmek için öncelikle Azerbaycan konsolosluklarına başvuruda bulunmanız gerekmektedir. Başvurunuzu yaptıktan sonra içişleri bakanlığı ve emniyet müdürlüklerine de teslim etmeniz gereken evraklar bulunacaktır. İlk aşamada konsolosluğa başvurmanız yeterli olacaktır. Oradan yönlendirmeler ve bağlantılar sağlanacaktır.
Azerbaycan Vatandaşı Olamayacak Kişiler Kimlerdir?
Azerbaycan vatandaşı olmak için başvururken gerekli kriterlere dikkat etmeniz önemlidir. Özellikle sicil kaydınızın kirli olması vatandaşlık elde etmenize en büyük engeldir. Farklı nedenlerden ötürü hüküm giymiş, ülkeye ve geleceğine zarar verecek kişiler Azerbaycan vatandaşı olarak kabul edilmezler. Bunun yanında çalışmayan ve herhangi bir vasfı olmayan bireyler ülkeye vatandaş olarak alınmazlar. Kanunda yer alan kriterlerden en az birini karşılamayan hiç kimse vatandaşlık talebinde bulunamaz.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup aynı zamanda Azerbaycan vatandaşı olmak mümkün değildir. Bu nedenle kendi vatandaşlığından çıkmayı istemeyenler de Azerbaycan vatandaşı olamazlar.
Türki Cumhuriyetler vatandaşlığı için: /vatandaslik/turki-cumhuriyetler/
